واکاوی عوامل بازدارندة مدیریت نوین روستایی در استان همدان

مدیریت روستایی درواقع فرایند سازماندهی و هدایت جامعه و محیط روستایی ازطریق شکل‌دهی به سازمان‌ها و نهادهاست. سازمان‌‌ها و نهادها، ابزارهای تأمین هدف‌‌های جامعة روستایی به‌شمار می‌آیند. با تشکیل و استقرار دهیاری‌‌ها، مدیریتی نوین در عرصة روستایی و فضای اجرایی روستاهای کشور پدید آمد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و تحلیل عوامل بازدارندة مدیریت نوین روستایی در استان همدان است. این تحقیق ازنظر پارادایمیک، در قالب روش آمیخته مشتمل بر روش کیفی و کمی است و ازنظر هدف در حیطة تحقیقات کاربردی در قالب راهبرد پیمایشی قرار دارد. در فاز کیفی با استفاده از روش بحث گروهی متمرکز در چهار شهرستان و با حضور 32 دهیار، فهرست مشکلات و عوامل بازدارندة عملکرد دهیاری‌‌ها تعیین شد، سپس متغیرهای شناسایی‌شده به متغیرهای اولیة حاصل از مرور منابع اضافه شده و در فاز کمی به‌کار گرفته شدند. در فاز کمی برای رسیدن به هدف، از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه استفاده شد. برای روایی پرسشنامه از نظر استادان و متخصصان و برای تعیین پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد. مقادیر محاسبه‌شده برای آلفای کرونباخ 79/0 به‌دست آمد. جامعة آماری تحقیق حاضر، همة دهیاران استان بودند که 241 پرسشنامه را تکمیل کردند و داده‌های آن به‌کار گرفته شد. نتایج فاز کیفی به شناسایی سه تم یا محور اصلی موانع وابسته به دهیار، موانع نهادی ـ حمایتی و موانع زمینه‌‌ای‌ـ‌ فرهنگی منجر شد. نتایج بخش توصیفی از فاز کمی نشان دادند که موانعی ازقبیل پایین‌بودن حقوق و مزایای دهیاری با ضریب تغییرات 197/0، همکاری‌نکردن و کارشکنی برخی از اهالی روستا با ضریب تغییرات 205/0 و توقع زیاد روستاییان با ضریب تغییرات 208/0 به‌ترتیب در اولویت‌‌های اول تا سوم مشکلات دهیاران قرار گرفتند. در بخش تحلیلی با استفاده از روش تحلیل عاملی، عوامل بازدارنده شناسایی شدند. نتایج نشان دادند که بیش از 58 واریانس عوامل بازدارنده در هشت عامل موانع دانشی ـ انگیزشی، موانع ساختاری ـ مدیریتی، ضعف‌های حمایتی، موانع نگرشی اهالی، موانع مرتبط با شورا، ضعف‌های تأمینی، ضعف در هماهنگی و موانع مالی تبیین شد. نتیجة آزمون t نشان داد که مدیریت نوین روستایی در نگرش دهیاران جایگاه چندانی نداشت.